Miejsce wystawy: Ratusz Staromiejski w Toruniu, ul. Rynek Staromiejski 1, Sala Królewska, hol przed Salą Królewską

Czas prezentacji: 22 lutego - 7 maja 2023 r.

Organizatorzy: Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska w Toruniu, Archiwum Państwowe w Toruniu

Kurator wystawy z ramienia Muzeum Okręgowego w Toruniu: Michał Kłosiński

Merytoryczne przygotowanie wystawy:  Magdalena Awianowicz (Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu), Marta Czyżak (Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu), Elżbieta Hudzik (Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu), Michał Kłosiński (Muzeum Okręgowe w Toruniu), Liliana Lewandowska (Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu), Andrzej Mycio (Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu), Krzysztof Nierzwicki (Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu), Anna Wronka (Wojewódzka Biblioteka Publiczna – Książnica Kopernikańska w Toruniu)

Opieka konserwatorska: Oddział Konserwacji i Zabezpieczenia Zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej, Pracownia Ochrony Zbiorów Książnicy Kopernikańskiej, Dział Konserwacji Muzeum Okręgowego w Toruniu

Oprawa plastyczna: Krzysztof Białowicz

550. urodziny Mikołaja Kopernika, a także pełna – 480. rocznica jego śmierci, zbiegająca się jednocześnie z rocznicą wydania opus vitae tego wybitnego polskiego astronoma De revolutionibus orbium coelestium, zainspirowały Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (Biblioteka Uniwersytecka), Muzeum Okręgowe w Toruniu, Wojewódzką Bibliotekę Publiczną – Książnicę Kopernikańską oraz Archiwum Państwowe w Toruniu do przygotowania wystawy cennych zabytków piśmiennictwa i grafiki związanych z osobą Mikołaja Kopernika pt. „Ze wszech ksiąg najbardziej godna przeczytania… Wokół De revolutionibus Mikołaja Kopernika”. Ekspozycja powstała przy współpracy z kilkunastoma instytucjami z Polski. 

Organizatorzy pragną zaprezentować szerokiemu gronu odbiorców szereg artefaktów, które obok samej istoty odkrycia Kopernika wskażą także na recepcję traktatu w ciągu kilku stuleci po jego opublikowaniu. Idea ta wyrażona będzie z jednej strony ikonograficznie, w formie wielorakich dowodów czytelniczego zainteresowania konkretnymi egzemplarzami dzieła Kopernika, z drugiej zaś zobrazuje jego wpływ na rozwój wpierw europejskiej, a w kolejnych stuleciach i światowej nauki. Wprowadzeniem i zaproszeniem do wystawy artefaktów jest – zaprojektowana przez artystę-grafika prof. Krzysztofa Białowicza – planszowa prezentacja zachowanych w zbiorach polskich bibliotek (Krakowa, Wrocławia, Poznania, Torunia, Warszawy, Kórnika i Płocka) czternastu egzemplarzy pierwszego wydania De revolutionibus. Drugi filar wystawy to prezentacja artefaktów, ulokowana w Sali Królewskiej i jej przedsionku, podzielona na pięć części. W pierwszej kolejności oczom zwiedzających ukażą się dzieła, które poprzedziły odkrycie słynnego Toruńczyka z fundamentalnymi pracami starożytności, późnego średniowiecza czy wczesnego renesansu. Kulminacyjną część wystawy stanowią najcenniejsze obiekty – trzy pierwsze wydania traktatu De revolutionibus aż w siedmiu odsłonach (dwa egzemplarze I wydania (Norymberga 1543), pochodzące ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej i Książnicy Kopernikańskiej; trzy egzemplarze II edycji dzieła Kopernika (Bazylea 1566) z obu wspomnianych bibliotek oraz Muzeum Okręgowego w Toruniu i wreszcie dwa egzemplarze III wydania (Amsterdam 1617) ze zbiorów Książnicy i Muzeum). Trzecia część ekspozycji ukazuje dorobek myśli będącej następstwem odkrycia Kopernika, natomiast kolejna, czwarta, stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o recepcję kopernikańskiego traktatu we współczesnym świecie – poprzez ukazanie szeregu wydań De revolutionibus od momentu, kiedy zostało zdjęte z Indeksu ksiąg zakazanych w XIX w. po czasy obecne. Wreszcie piąty, kończący wystawę akcent, to prezentacja blisko setki grafik z okresu od XVI do XX w., przedstawiających różnorakie wizerunki wielkiego Astronoma.

Ekspozycja będzie prezentowana na dziedzińcu oraz w reprezentacyjnych salach toruńskiego Ratusza Staromiejskiego od 19 lutego - dla gości Światowego Kongresu Kopernikańskiego, a dla szerokiej publiczności - od 22 lutego do 7 maja 2023 r.

Przygotowany został również katalog: ”Ze wszech ksiąg najbardziej godna przeczytania… Wokół De revolutionibus Mikołaja Kopernika”. Katalog wystawy w Muzeum Okręgowym w Toruniu. Wydawnictwo Naukowe UMK. Toruń 2023 r.

 

Wystawa towarzyszy Światowemu Kongresowi Kopernikańskiemu i zaplanowana jest jako wydarzenie  ogólnopolskie. Realizacja oprawy plastycznej (plansze, projekt wizualizacji wystawy) dofinansowana została z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki – Wsparcie dla bibliotek naukowych” (SONB/SP/546729/2022). W 2023 r., w ramach powyższego grantu Ministerstwa Edukacji i Nauki, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu przygotuje wystawę cyfrową poświęconą I wydaniu De revolutionibus Mikołaja Kopernika (Platforma Wystaw Cyfrowych na stronie expo.bu.umk.pl.