Wolny dostęp (samoobsługa)

Jak korzystać z księgozbioru w Wolnym dostępie?

• Księgozbiór zgromadzony w wolnym dostępie znajduje się na poziomie I, II i III piętra Biblioteki. Swobodny dostęp do książek i czasopism, możliwość samodzielnego wyboru i wypożyczania - to główne zalety tej przestrzeni. Na piętrach znajdują się również miejsca pracy dla czytelników.

• Zbiory w wolnym dostępie prezentowane są w 13 kolekcjach dziedzinowych. 12 kolekcji znajduje się na II piętrze, kolekcja Bibliologia i Naukoznawstwo jest zlokalizowana na piętrze III. Kolekcja Językoznawstwo i Literatura umieszczona jest częściowo na piętrze I oraz II. Na I piętrze znajdziemy literaturę powszechną, jednak bez literatur słowiańskich, natomiast na II piętrze dostępne są działy: Językoznawstwo oraz Nauka o Literaturze, a także Literatury słowiańskie.

• O przyporządkowaniu do danej kolekcji decyduje treść dokumentu. Wyjątek stanowi tu Dział Ogólny (usytuowany w Czytelni Głównej), w którym znajdują się encyklopedie, słowniki ogólne, wydawnictwa informacyjne oraz słowniki dwu- i wielojęzyczne. Zasób pozostałych kolekcji tworzą głównie opracowania i wydawnictwa źródłowe, podręczniki akademickie, encyklopedie i słowniki dziedzinowe oraz czasopisma. Są to wydawnictwa, które ukazały się po 1945 r., z przewagą najnowszych, tj. od 2000 r.

• Informacja o tym, czy dana książka jest w wolnym dostępie, znajduje się w w rekordzie opisu bibliograficznego, w uwagach dotyczących egzemplarzy. Elementy, na które należy zwrócić uwagę, to:

1. Znak miejsca, który jest sygnaturą książki i wskazuje jej miejsce.

2. Opcja Samoobsługa pojawiająca się w polu Zamawianie.

3. Skrót WD (oznaczający wolny dostęp) w polu Kolekcja.

Każda książka w wolnym dostępie oklejona jest kolorowym paskiem oznaczającym kolekcję oraz białą nalepką zawierającą jej indywidualny znak miejsca.

• Kolekcje ustawione są zgodnie z klasyfikacją systematyczną Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Każda kolekcja dziedzinowa podzielona jest na zagadnienia szczegółowe. O miejscu danej książki w wolnym dostępie decyduje jej treść przedstawiona za pomocą indywidualnego znaku miejsca. Znak miejsca składa się z 4 stref oddzielonych od siebie ukośnikiem (/):

1. Strefy notacji, która oparta jest na kombinacji literowej i określa dziedzinę wiedzy. Notacja może składać się z jednego lub więcej elementów (oddzielonych kropką). Pierwszy oznacza dziedzinę, pozostałe tzw. poddziały wspólne formy (takie same dla wszystkich dziedzin) Np.:

• Cr = Historia Polski
• Cr.Fab = encyklopedie i słowniki dotyczące historii Polski
• Cr.Kca = źródła dotyczące historii Polski
• Crhb = Okres wolnej elekcji (1572 - 1795)
• Crhbd = Okres wolnej elekcji (1572 - 1696
• Crhbf = Okres saski

2. Strefy autora, w której podawane jest nazwisko i inicjał imienia autora lub w przypadku prac zbiorowych - trzy gwiazdki***.

3. Strefy tytułu, podającej trzy pierwsze litery tytułu.

4. Strefy wydania - rok wydania dokumentu np. 2000.

Przykładowy znak miejsca dla książki: Sienkiewicz Witold, Słownik historii Polski. Warszawa 2005 Cr.Fab/Sienkiewicz, Witold/Sło/2005.

• O kolejności znaków miejsca i usytuowaniu książek na półkach decyduje alfabet. W przypadku wydawnictw, które posiadają identyczne strefy notacji, o ustawieniu decydują następne elementy znaku miejsca - strefy autora i tytułu (wg alfabetu), ewentualnie strefa wydania (wg chronologii).

• Wybrane czasopisma znajdujące się na końcu kolekcji dziedzinowych ustawione są w układzie alfabetycznym.

• W wolnym dostępie czytelnik sam wybiera książki z półek do wypożyczenia  na zewnątrz lub skorzystania w miejscach przeznaczonych do pracy wewnątrz budynku. Po zakończeniu pracy książki i czasopisma należy odłożyć na wózki lub stoliki umieszczone przy poszczególnych kolekcjach.

Opiekę nad księgozbiorem wolnego dostępu pełnią bibliotekarze dziedzinowi. Do ich zadań należy: dobór księgozbioru, sporządzenie opisu rzeczowego przy pomocy języka haseł przedmiotowych, klasyfikowanie zbiorów do kolekcji, informowanie o księgozbiorze.

Bibliotekarze dziedzinowi udzielają informacji bezpośrednio na dyżurach pełnionych w wolnym dostępie. Można się także z nimi kontaktować za pomocą poczty elektronicznej.