Urodził się 14 stycznia 1934 roku w Warszawie. Rodzice - Maciej i Maria z domu Rosiak trzy lata później rozwiedli się. W roku 1939 umarł ojciec. W latach 1939-1944 mieszkał z matką w Warszawie. Uczęszczał do szkoły powszechnej. Po kapitulacji powstania warszawskiego rodzina przeniosła się do Częstochowy, a później Mszczonowa, Chorzowa, Białegostoku i Wrocławia - tu przyszły pisarz skończył w 1948 szkołę podstawową. Rozpoczął naukę w Liceum Administracyjno-Handlowym we Wrocławiu, później uczył się w Legnicy, wreszcie w Liceum Techniczno-Teatralnym w Warszawie. Nie udało mu się ukończyć szkoły. W roku 1950 rozpoczął pracę - był pomocnikiem kierowcy, m.in. w bazie transportowej w Bystrzycy Kłodzkiej. W latach 1951-1953 rodzina wróciła do Warszawy, przyszły pisarz pracował jako kierowca, starszy referent zaopatrzenia, korespondent terenowy "Trybuny Ludu". W 1953 roku poznał Igora Newerlego, dzięki któremu otrzymał stypendium ZLP. W 1954 roku uczestniczył w Zjeździe Młodych Pisarzy w Oborach. W roku 1955 objął dział prozy w "Po prostu". W roku 1957 rozpoczęła się realizacja filmu Ósmy dzień tygodnia. Na planie filmowym pisarz poznał niemiecką aktorkę, Sonię Ziemann, z którą po kilku latach się ożenił. W tym czasie trwała realizacja Pętli i Bazy ludzi umarłych, filmów powstających na kanwie jego twórczości. Po rezygnacji z pracy w "Po prostu", Hłasko znalazł się w komitecie redakcyjnym nowego miesięcznika kulturalnego "Europa". Na skutek sprzeciwu władz nie ukazał się ani jeden numer pisma. W roku 1958 otrzymał przyznaną pierwszy raz po wojnie Nagrodę Literacką Wydawców za rok 1957. Duże zainteresowanie prasy i publiczności wywołał film Wojciecha Hasa Pętla, który na początku 1958 roku wszedł na ekrany kin. Sukcesy pozwoliły mu na wyjazd zagraniczny, 21 lutego 1958 roku odleciał do Paryża. Przez pierwsze miesiące pobytu we Francji mieszkał w siedzibie Instytutu, w Maisons-Laffitte.

Marek Hłasko z Sonją Ziemann, Niemcy 1958

W kraju trwała nagonka na pisarza. Podróżował on w tym czasie po Europie: przebywał we Włoszech, Szwajcarii, Niemczech. W październiku roku 1958, w Berlinie Zachodnim, poprosił o azyl polityczny. W roku 1959 wyjechał do Izraela; tam współpracował z czasopismem "Maariv", później zarabiał wykonując ciężkie prace fizyczne. Ciągle starał się o powrót do kraju. W lutym roku 1961, po powrocie do Europy, wziął ślub z Sonią Ziemann, potem podróżował po Europie: przebywał w Monachium, Berlinie, Zurychu, Londynie, Wenecji. W roku 1964 w Jugosławii spotkał się z matką, która wyjechała tam na wycieczkę. W styczniu roku 1966 Hłasko odleciał do USA na zaproszenie producenta filmowego. Wyjazd umożliwiła pomoc Romana Polańskiego, który chciał wspólnie z nim napisać scenariusz. Współpraca z reżyserem jednak się nie układała. Pisarz znów podjął nielegalną, ciężką pracę. W 1967 roku uzyskał licencję pilota. W grudniu tego roku, przed sądem w Los Angeles skończyła się sprawa rozwodowa Hłaski i Sonii Ziemann. W maju roku 1968 uzyskał prawo stałego pobytu w USA. W połowie kwietnia 1969 roku znalazł się po 9 latach ponownie w Izraelu, by asystować przy realizacji filmu Wszyscy byli odwróceni z udziałem Sonii Ziemann. W maju poleciał do Monachium, by tam szczegółowo omówić warunki kontraktu dotyczącego telewizyjnych adaptacji swoich opowiadań. Mieszkał w domu redaktora telewizji niemieckiej w Wiesbaden i tam 13 czerwca 1969 roku znaleziono go martwego. Śmierć nastąpiła na skutek zapaści spowodowanej przez alkohol w połączeniu ze środkami nasennymi.

Twórczość (pierwsze wydania):
Sonata marymoncka. Warszawa: PIW 1982
Pierwszy krok w chmurach. Warszawa: Czytelnik 1956
Cmentarze; Następny do raju. Paryż: Instytut Literacki 1958
Opowiadania. Paryż: Instytut Literacki 1963
Wszyscy byli odwróceni. Brudne czyny. Paryż: Instytut Literacki 1964
Nawrócony w Jaffie; Opowiem wam o Esther. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna 1966
Piękni dwudziestoletni. Paryż: Instytut Literacki 1966
Sowa, córka piekarza. Paryż: Księgarnia Polska [1968]
Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1976
Utwory wybrane. T.1-6. Kraków: Wydawnictwo ABC; KOS 1980-1981
Namiętności. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982
Utwory wybrane. T.1-4. Warszawa: Czytelnik 1985
Palcie ryż każdego dnia. Warszawa: PIW 1983
Dzieła zebrane. T. 1-7. Warszawa: Da Capo 1993-1994
Listy Marka Hłaski. Warszawa: Oficyna Ypsylon [1994]

Podstawowe opracowania:
[Czachowska Jadwiga] J. Cz., Hłasko Marek 1934-1969, [in:] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, oprac. zespół pod red. J. Czachowskiej i A. Szałagan, T. 3: G-J. Warszawa 1994 s. 256-261 - tam obszerna bibliografia
J. Błoński, Odmarsz. Kraków 1978
B. Rudnicki, Marek Hłasko. Warszawa 1983
S. Stabro, Legenda i twórczość Marka Hłaski. Wrocław 1985
J. Pyszny, Nie wszyscy byli odwróceni. Wizerunek Marka Hłaski w prasie PRL. Wrocław 1992
P. Wasilewski, Śladami Marka Hłaski. Kraków 1994
K. Galant, Marek Hłasko. Poznań 1996
B. Stanisławczyk, Miłosne gry Marka Hłaski. Warszawa 1998
H. Rozpędowski, Sonja i Marek. Rozmowa z Sonją Ziemann, jedyną żoną Marka Hłaski. Warszawa 1999

Paweł Tański

Rozdział książki: Twarze emigracji. Wierzyński, Hłasko, Gombrowicz, Stempowski, Grydzewski. Toruń 1999.

Strona główna